انواع روشهای متداول ارزیابی مشاغل

روشهای متداول ارزیابی مشاغل :

بــــراي مشخص كردن ارزش مشاغل روشهاي متعـــــددي به كار بــرده مي شود كه عمدتأ مي توان اين روشها را در 4 نوع بشرح زير خالصه كرد.

1. روش درجه بندي 
2. روش طبقه بندي ( يا گروه بندي ) 
3. روش امتيازي
4. روش مقايسه عوامل

خصوصيات و شرايط مشـــــاغلي را كه مي توانند درآن طبقه قـــرار گيرند مشخـــص مي كند.

1- روش درجه بندی :

اين روش ساده ترين طريقه براي ارزشيابي مشاغل است. نحــــوه عمل به اين ترتيب است كه كليه مشاغل موجود در يك كارگاه با يكديگر مقايسه مي گردند و شغلي كه از همه ساده تر و كم اهميـت تر باشد در پايين ترين درجه قرار گرفته وساير مشاغل به ترتيب اهميتي كه از لحاظ پيچيـــدگي و دشواري وظايف دارند در درجات بالاتر قرار مي گيرند ضمناً مشاغلي كه در مقايسه باهـم داراي اهميت و ارزش يكســـاني هستند در يك درجه قرار خواهند گرفت. روش درجـه بندي براي كارگاههايي كه كوچك بوده و تعـداد مشاغل آنها زياد نباشد روش ساده و مقرون به صرفه و مناسبي است.

2- روش طبقه بندی ( گروه بندی )

در اين روش با توجه به خصوصيات مشاغل موجود در سازمان تعدادي طبقات شغلي )گروههاي شغلي) تعيين و براي هر طبقه شرح جامعي تهيه مي گردد كه اين شــــرح، خصوصيات و شرايط مشـــــاغلي را كه مي توانند درآن طبقه قـــرار گيرند مشخـــص مي كند. بنـــابراين شرح تهيه شده براي طبقات، معيار و ضابطه اصلي براي روش طبقه بندي مي باشد و سپس مشاغل موجود در سازمان در اين گروهها و يا طـبقات شغلي قرار مي گيرند.

مراحل عملی در روش گروه بندی را میتوان به ترتیب زیر خلاضه نمود :

الف : ابـــتدا مشاغل موجود مورد مطالعه واقـــع و خصوصيات مشاغل مشخص مي گردد.

ب : تعداد طبقات شغلي ( گــروهها )  كه براي كـــارگاه مناسب باشد تعيين مي شود

ج : براي هرگروه  ( يا طبقه ) شرح جامعي تهيه مي شود

 د: در مرحله آخر مجدداً مشاغل كارگاه مورد مطالعه واقع و نزديک ترين و مناسب ترين طبقه براي هرشغل تعيين و آن شغل به آن طبقه ( گروه ) تخصيص داده مي شود.

3- روش های مقایسه عوامل :

بر اساس اين روش تعـــدادي از مشاغل ســازمان به عنوان مشاغل كليدي انتخاب و ساير مشاغل را با اين مشـــاغل كليدي انتخاب شده مقايسه مي نمايند. معيار و ضابــطه اصلي در اين روش مقدار پولي است كه به مشاغل كليدي بعنوان مزد، پرداخت مي گردد.

روش مقايســه عوامل از جمله روشـــهايي است كه به علت محـدوديت عوامل انتخاب شده كه معموالً پنــج عامل بوده و همچنين محدود بودن تعداد مشاغل كليدي انتخاب شده وقت و هـزينه كمتري جهت انجام ارزيابي صرف مي گردد و نتــايج آن قابل اطمينان خواهد بود.

4- روش امتیازی :

در روش امـــتيازي ابتدا مشاغل سازمان مورد مطالعه واقع و بر اساس اطالعات جمع آوري شده در خصـــوص مشاغل و تجزيه و تحليل اين اطالعات عــــوامل تشكيل دهنده مشـاغل مشخص مي گردد.

·     اين عوامل معموالً عبارتند از:

+  مهارتهاي الزم براي انجام شغــل نظير تجـــربه و تحصيل

+  مسئولتهاي شغلي نظير مسئـــــوليتهاي مالي، سرپرستي ايمني ديگران، تماس و ارتباط و نظاير آن

+  كوششهاي جسمي، فكري

+  شرايط محيط كار، خطرات و بيماريهاي ناشي از كار وغيره

پس از شناخت عوامل فوق براي هر عـــامل ( با توجه به اهمــيت و ارزش آن(  امتيازي در نظر گرفته شده و سپس مجموع امتيازاتي كه هــــر شغل از عوامل مختــلف كسب مي كند ارزش آن شغل را نسبت به ســـاير مشاغل تعيين مي كند. طــبقه بندي و ارزشيابي مشاغل واحدهاي مشمول قانون كار قبالً بيشتر به روش امتيازي صورت گرفته و نظام ارزيــابي مشاغل مصوب وزارت كار نيز بر اساس اين روش تدوين گرديده است.

روش هی

+    روش ارزیابی شغل ِهی که از روش مقایسه تعدیل شده عوامل( ترکیبی از روش مقایسه عوامل و روش امتیازی) استفاده می کند در سال 1943 توسط ادوارد نِد ِهی پایه گذاری شد و به طور مستمر توسعه و بهبود پیدا نمود. متد ارزیابی هی روشی است که در گستره زیادی در کل دنیا استفاده می شود به طوری که بیش از نیمی از شرکتهای موجود در لیست فورچون 500 در بیش از 90 کشور دنیا از آن استفاده می کنند. ضمن آنکه هم توسط سازمانهای دولتی و هم خصوصی مورد استفاده قرار گرفته و برای ارزیابی میلیونها شغل در سطوح و صنایع مختلف در کل دنیا استفاده شده است.

ارزیابی شغل با تاکید بر روش هی (HAY  )

بر اساس دانش چگونگی انجام کار، حل مساله و مسئ ولیت )پاسخگویی) و در شرایط مقتضی، شرایط کئار شئ ل ئای مختلف را مورد مقایسه قرار میدد.

اصول اساسی :

اجزای تعیین کننده اندازه شغل:

مثال توصیفی از دانش فنی و عملی :

پنج عامل اساسی ارزیابی در روش مرسر:

منبع : پاورپوینت طرح طبقه بندی مشاغل ISURVEY.IR

اگر می خواهید اطلاعاتی در خصوص نرم افزار جامع مدیریت منابع انسانی سایاهو بدانید، اینجا کلیک کنید.