طبقه بندی مشاغل

طبقه بندی مشاغل چیست؟
عبارت طبقه بندی مشاغل به معنی تقسیم بندی مشاغل در سازمان از پایین تا بالاترین سطح شغلی بر اساس عواملی چون اهمیت، تخصص، وظایف، مهارت ها و سایر عوامل می باشد.

طرح طبقه بندی مشاغل مدتی است در سیستم قانون کار ایران مشخص و اجرایی شده و برای عده بسیاری از شاغلین آشنا می باشد. طرح طبقه بندی مشاغل برای مشخص شدن شرح شغل، استاندارد سازی مشاغل و جلوگیری از بهره کشی شاغلین در هر کارگاه می باشد. این قانون توسط وزارت کار جمهوری اسلامی ایران با هدف حمایت از کارکنان و جلوگیری از سوءاستفاده کاری از کارکنان ایجاد شده است.

اگر کارگر، حد وظایف و شرح شغلی خود را نداند امکان بهره کشی از وی وجود خواهد داشت.

نداشتن تعریف مشخصی از شغل، سطح کاری، وظایف و نداشتن دامنه کاری باعث بهره کشی اضافی از کارگر یا پرداخت حقوق کمتر از زحمت وی می شود.

قانون طبقه بندی مشاغل برای جلوگیری از موارد فوق و حمایت از کارگران به گروه بندی مشاغل می پردازد.

قانون طبقه بندی مشاغل به تهیه و تدوین شرح شغل، تعریف و ارزش گذاری آن اقدام کرده است تا بتواند جلوی سوءاستفاده از کارگران را بگیرد.

چه افرادی مشمول طرح طبقه بندی مشاغل هستند؟

در قانون اجرای طرح طبقه بندی مشاغل ،  دو دسته از کسب و کارها ملزم به اجرای این طرح هستند.

1. کارگاه هایی که دارای 50 کارگر و بیشتر هستند ملزم به اجرای طرح طبقه بندی مشاغل هستند.
2. شرکت های خدماتی (پیمانکاری و تامین نیروی انسانی) طرف قرارداد با دستگاه های اجرایی

به عبارت دیگر این قانون مشمول کارکنانی می شود که در کارگاه هایی با حداقل 50 نفر پرسنل یا شرکت های طرف قرارداد با ادارات اجرایی شاغل هستند.

طرح طبقه بندی مشاغل کارگری

طرح طبقه بندی مشاغل کارگری در برگیرنده قانون 48 و 49 قانون کار می باشد. بر اساس نظام ارزیابی مشاغل تهیه و به تایید وزارت کار و رفاه اجتماعی رسیده است. این قانون درباره شراط کارکنان بیان می دارد که:

فرقی بین کارگران اعم از دائم، پاره وقت، موقت، فصلی و … در اجرای طرح نیست و همه آنها باید مشمول اجرای طرح گردند.

اگر به هنگام تطبیق نیرو ها با جدول طبقه بندی مشاغل، افرادی تحصیلات کافی را نداشتند می توان از سوابق تجربی و سوابق آموزشی وی نیز استفاده کرد.

بر اساس این طرح، به ساده ترین کار ضریب 1 داده می شود و سایر مشاغل بر حسب تخصص و پیچیدگی های کاری، ضرایب بالاتر اطلاق می شود.

تحصیلات و همینطور سابقه فرد به ازای هر سال کاری باعث این افزایش ضریب می شود.

اجرای طرح طبقه بندی مشاغل باعث افزایش انگیزه و رضایت شغلی کارکنان می شود.

یکی از نتایج این طرح، افزایش خودکار مقدار حقوق کارکنان با داشتن سابقه و مهارت لازم در گذر زمان است. اجرای این قانون باعث می شود حقوق افراد بیشتر از حق پایه قانون کار گردد.

طرح طبقه بندی مشاغل معلمان 

قانون طبقه بندی مشاغل صرفا مشمول کارگران نشده بلکه وزارت آموزش و پرورش نیز این طرح را در قالب ویژه ای به نام طرح طبقه بندی مشاغل معلمان کشور اجرایی می نماید.

در این طرح با طبقه بندی سطوح معلمان و کارمندان خود، برای هریک امکان ارتقا جایگاه شغلی را فراهم شده است.

طرح طبقه بندی مشاغل معلمان کشور، به تقسیم مشاغل معلمان می پردازد و هر یک را تعریف می نماید.

بر اساس قانون مذکور، افراد شاغل در وزارت آموزش پرورش در یکی از ردیف های طبقه بندی شغلی فوق جای می گیرند و بنا بر پست خود مشمول وظایف، شرح شغل و مزایای خاصی خواهند شد.

فرمول محاسبه طرح طبقه بندی مشاغل نحوه محاسبه مزد و پایه سنوات هر ساله بر اساس فرمول مشخصی از سوی وزارت کار، رفاه و تعاون اجتماعی تهیه و مشخص می گردد. این فرمول بر اساس مزد سال قبل، نرخ تورم و شرایط حاکم بر کشور تهیه می گردد.

آیین نامه اجرایی طرح طبقه بندی مشاغل معلمان کشور

بر اساس طرح طبقه بندی مشاغل معلمان کشور، معلمان به ردیف های زیر تقسیم می گردند:

آموزگاران، دبیران راهنمایی یا سه ساله اول دبیرستان، دبیران سه ساله دوم دبیرستان، هنرآموزان، مربیان امور تربیتی، مشاوران آموزشی، مراقبان سلامت، مدیران اموزشی.

آیین نامه اجرایی طرح طبقه بندی مشاغل معلمان کشور برای هریک از ردیف های شغلی فوق تعریف ویژه ای در نظر گرفته و برای آنها مزیت های طبقه بندی مشاغل را در نظر گرفته است.

به کارمندان رسمی یا پیمانی که به طور تمام وقت هریک از ردیف های شغلی فوق مشغول باشند مزایای آیین نامه طرح طبقه بندی مشاغل معلمان تعلق می گیرد.

هر یک از این مشاغل دارای تعریف، وظایف آموزشی، وظایف پرورشی، دوره های آموزشی و چند عمل دیگر می باشد.

نحوه طبقه بندی مشاغل 

نحوه اجرای طرح طبقه بندی مشاغل یکی از مهمترین موارد برای اجرای این قانون می باشد. مسئولیت اصلی طبقه بندی مشاغل در کارگاه ها بر عهده خود آنها می باشد.

گروه بندی شغلی مشخصی توسط وزارت کار، برای کارگاه ها تعیین نشده و این مورد برعهده خود کارگاه به صورت توافقی بین کارفرما و کارکنان می باشد. کارفرما با بررسی شرایط و ردیف ها و تخصص های شغلی، به تعریف گروه های شغلی و مزایای هریک می پردازد.

برای طبقه بندی مشاغل در شرکت های پیمانکاری تقسیم بندی هایی وجود دارد. ابتدا باید با تقسیم بندی ها آشنا شده سپس گروه های شغلی موجود در هریک را بشناسیم.

فعالیت ها در شرکت های پیمانکاری به شرح زیر می باشد:

•  فعالیت های خدمات عمومی
•  فعالیت های امور حمل و نقل
•  فعالیت های باغبانی و فضای سبز
•  فعالیت های طبخ و تولید غذا
•  فعالیت های تعمیر، نگهداری و تاسیسات ساختمان
•   فعالیت های خدمات شهری

هر فعالیت دارای عنوان های شغلی متفاوتی می باشد. به عنوان مثال فعالیت طبخ و توزیع غذا، دارای عنوان های آشپز، آشپز ارشد، سرآشپز، کارگر اشپزخانه، مسئول رستوران و … می باشد. هر یک از این عناوین دارای جدول طبقه بندی مشاغل ویژه ای هستند.

این موارد به طور کامل در تصویب نامه شماره 84515 /ت سال 84 هیات وزیران مشخص گردیده است.

اگر می خواهید اطلاعاتی در خصوص نرم افزار جامع مدیریت منابع انسانی سایاهو بدانید، اینجا کلیک کنید.