نام ها، انواع، عملکردها و تعداد دندان ها

دندان ها از لایه های گوناگونی به نام مینا، عاج، پالپ و سیمان تشکیل شده اند. مینا که محکم ترین ماده بدن است در قسمت خارجی دندان قرار دارد. لایه دوم عاج است که ملایم تر از مینای دندان است و عمیق ترین لایه داخل دندان پالپ است که متشکل از اعصاب و عروق خونی است. سیمان بالای ریشه دندان و در زیر لثه می باشد.

دندان های انسان شامل دندان های ثنایا، دندان نیش، پرمولر و مولر می باشد. کودکان حدودا تا سن 3 سالگی تمام 20 دندان شیری شان کامل در می آیند. در حدود 21 سالگی، اکثر افراد دندان عقل خود را خواهند داشت و همه ی 32 دندان دائمی خود را خواهند داشت.

اندازه و نوع دندان‌های یک فرد با بالا رفتن سن تغییر می‌کند. به طور عادی، افراد در طول زندگی خود دو نوع دندان دارند: دندان شیری یا دندان دائمی . اینجا به دندان هایی که کودکان و بزرگسالان دارند و همینطور عملکرد آنها را بررسی می کنیم.

انواع دندان

افراد دارای دندان های زیر می باشند:

ثنایا

دندان های ثنایا دندان های تیز که در جلوی دهان هستند ،که غذا را گاز گرفته و آن را به قسمت های ریز تکه می کنند. آنها صاف با لبه نازک هستند. به آنها دندان های قدامی هم می گویند.

کودکان و بزرگسالان هم هشت دندان ثنایا دارند ، چهار دندان ثنایای مرکزی در جلوی دهان، دو دندان در هر راستا، و یک دندان ثنایای جانبی در دو طرف آنها قرار گرفته است.

دندان نیش

دندان نیش دندان های نوک تیز اند که در کنار دندان های ثنایا قرار گرفته اند و مثل دندان های نیش می باشند. دندانپزشکان آن دندان ها را کاسپید هم می گویند. دندان نیش از بقیه دندان‌ها بلندتر است و بقیه از آن برای جویدن غذا استفاده می نمایند.

کودکان و بزرگسالان هم چهار دندان نیش دارند. کودکان بیشتر اولین دندان نیش دائمی شان را بین سنین 9 تا 12 سالگی می‌گیرند.

پرمولرها

دندانهای پرمولر بزرگتر از دندانهای ثنایا و نیش می باشند. آنها ناهمواری های زیادی دارند و به جویدن و آسیاب کردن غذا کمک می کنند. بزرگسالان دارای هشت دندان پرمولر هستند. دندان های پرمولر اول و دوم دندان هایی اند که در بغل دندان های نیش قرار می گیرند.

کودکان خردسال دندان های پرمولر ندارند. این دندان ها برای بار اول در سنین 10 تا 12 سالگی به عنوان دندان های دائمی دیده می شوند.

مولرها

دندان های آسیاب بزرگ ترین دندان ها هستند. آنها این ویژگی را دارند که با سطح بزرگ و صاف با برجستگی هایی که دارند به آنها این اجازه را می دهد  که غذا را بجوند و آن را آسیاب کنند. بزرگسالان دارای 12 دندان آسیاب دائمی اند ، شش دندان در قست فک پایین و بالا و کودکان دارای 8 دندان آسیاب اصلی هستند.

آخرین دندان‌های آسیاب که در می آیند، دندان‌های عقل یا آسیاب سوم هستند که معمولاً بین 17 تا 21 سالگی بیرون می‌آیند. این ها در آخر ردیف دندان ها، در گوشه های دور فک هستند. بعضی از افراد هر چهار دندان عقل را ندارند، یا شاید دندان‌ها بدون رویش در استخوان باقی مانده اند و هرگز در دهان دیده نمی شوند.

گاهی اوقات دندان عقل پنهان می شود و یعنی زیر لثه گیر کرده و نمی تواند به درستی از بین برود.

دندان های عقلی که فقط نصفشان بیرون می آیند یا در موقعیت درست قرار نمی گیرند، می توانند خطر عفونت یا آسیب در قسمت اطراف را زیاد کند. اگر انسان با دندان عقل خود مشکلی دارد باید به دندانپزشک مراجعه کند.

وقتی که دندان عقل شروع به فشار دادن به لثه می کند شاید فرد ناراحتی خفیفی را حس کند، اما هر فردی که درد زیادی دارد یا تورم دارد باید به دندانپزشک مراجعه کند.

اگر فردی دچار پوسیدگی، درد یا عفونت باشد، شاید دندان‌پزشک نیاز به برداشتن دندان عقل داشته باشد. افراد برای جویدن به این دندان ها احتیاجی ندارند و تمیز نگه داشتن آنها به خاطر موقعیت بسیار عقب در دهان سخت است.

تعداد دندان ها

کودکان 20 دندان شیری دارند. دندان های شیری اولین بار وقتی که نوزادان حدود 6 ماهه هستند دیده می شوند. کودکان به طور معمول تا سن 3 سالگی همه ی دندان های شیری خود را در می آورند.

این دندان ها کم کم می ریزند و 28 دندان دائمی جایگزین آنها می شود. بعضی وقت ها دندان‌های دائمی دندان‌های شیری را بیرون می‌کشند، اما معمولاً دندان‌های دائمی از راه لثه‌های پشت دهان در پشت آخرین دندان شیری در فک بیرون می‌آیند.

اولین دندان‌های دائمی که از لثه بیرون می‌آیند، چهار دندان آسیاب اول یا 6 ساله اند، به این خاطر که معمولاً زمانی که کودک حدود 6 سال دارد بیرون می‌آیند.

به دندان های شیری که تازه می افتند دندان های ثنایای مرکزی پایینی می گویند. دندانهای ثنایای مرکزی بزرگسالان تقریبا همزمان با اولین مولرهای دائمی در سنین 6 تا 7 سالگی رویش دارند.

بیشتر افراد در حدود 14 سالگی همه ی دندان های شیری شان را از دست می دهند.

جدول زیر انواع مختلف دندان‌های شیری و سن معمولی را که کودکان به دست می‌آورند و از دست می‌دهند نشان می‌دهد:

در انتهای نوجوانی تا بیست سالگی، اکثر افراد چهار دندان عقل در می آورند که در کل 32 دندان به بزرگسالان می‌دهد، که معمولاً تا سن 21 سالگی است.

جدول زیر نوع گوناگون دندان های دائمی و سنین معمولی را نشان می دهد:

سن رویش یا ظاهر شدن دندان‌ها از کودکی به کودک دیگر متفاوت است، بنابراین اگر دندان‌های فرزندشان دقیقاً از الگوهای بالا پیروی نمی‌کند، والدین یا مراقبان نگران نباشند. اگر کودک تاخیر بیش از یک سال را تجربه کرد، با دندانپزشک مشورت کنید. دندانپزشکان می توانند از اشعه ایکس عکس بگیرند تا مطمئن شوند که دندان های بالغ وجود دارند و به درستی رشد می کنند.

خلاصه

دندان های انسان شامل دندان های ثنایا، دندان نیش، پرمولر و مولر می باشد. کودکان حدودا تا سن 3 سالگی تمام 20 دندان شیری شان کامل در می آیند. در حدود 21 سالگی، اکثر افراد دندان عقل خود را خواهند داشت و همه ی 32 دندان دائمی خود را خواهند داشت.

دندان برای جویدن درست غذا و کمک به حرف زدن افراد ضروری است. مراقبت خوب از تمام دندان ها و رعایت بهداشت دهان و دندان در طول زندگی فرد می تواند به محکم و سالم نگه داشتن دندان ها کمک کند.

افراد می توانند دندان ها و دهان خود را با کارهای روزانه زیر تمیز نگه دارند:

مسواک زدن دو مرتبه در  طول روز منبع معتبر

استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید

استفاده از نخ دندان حداقل یک بار در روز منبع مورد اعتماد

خوردن یک رژیم غذایی متعادل

پرهیز از قند اضافی در غذا و نوشیدنی

مراجعه منظم به دندانپزشک برای تمیز کردن و معاینه می تواند اطمینان حاصل کند که دندان ها سالم هستند و امکان درمان سریع برای هر گونه مشکل را فراهم می کند.

برای مشاهده اطلاعات نرم افزار دندانسازی سایاهو (تنها نرم افزار یکپارچه دندانسازی در ایران) اینجا کلیک کنید.