نظام ارزیابی مشاغل موضوع ماده 48 قانون کار

نظام ارزیابی مشاغل موضوع ماده 48 قانون کارنظام ارزیابی مشاغل موضوع ماده 48 قانون کار

عبارت است از ميزان نا متعارف بودن محيط كار بدليل وجود عوامل آزاردهنده در محيط كار ناشي از ماهيت كار كارگاه. مالک تخصيص امتياز و تعيين تعداد درجات اين عامل بستگي به تعداد و درجه شدت اجزاء عامل شرايط نامساعد محيط كار دارد.

» مورد عمل در واحدهای مشمول قانون کار«

براي تعريف عـــواملي كه در ساختمان شغل بكار رفته چــهار پيش فرض مطرح است:

الف( نخستين شرط براي انجام هر شغل داشتن توانايي الزم براي اجــــراي آن است.

ب( انجام هر شغل مستلزم اعمال مراقبتهايي است.

ج( براي انجام هر شغل كوششهايي الزم است.

د( كوششهاي شغلي، محيط كار يا ماهيت شغل احتمال بروز عوارض يا خطــراتي را براي شاغل به دنبال دارد.

اگر سازمان دولتي، كاركنان مشمول قانون كار داشته و براي آنان طرح طبقه بندي مشاغل مستقر نموده باشد، پيمانكاران نيز مكلف به تبعيت از طرح طبقه بندي مذكور مي باشند. پيمانكاراني كه قصد حضور در مناقصه هاي دولتي را دارند مكلف به استقرار نظام طبقه بندي مشاغل هماهنگ تهيه شده و مورد تاييد وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي مي باشند.

چهار پیش فرض کلی بالا را با چهار گزینه زی خلاصه کرده انده:

الف ) مهارت

ب )مسئولیت

ج ) کوشش

د ) شرایط کار

براي تبــديل عـوامل كيفي 4 گانه مذكــور به كمي، وزن همه را معادل 1137امتياز قراردادهاند. حداكثر ميزان مجاز كه هريك از عــوامل مــــزبور مي تــواند در يك شـــغل به خود اختصاص دهند عبارتند از:

1. عامل مهارت حداكثر 7/32 در صد معادل 372 امتياز
2. -عامل مسئوليت هاو حداكثر 4/33 درصد معادل 380 امتياز
3. عامل كوششها حداكثر 3/16 درصد معادل 185امتياز
4. عامل شرايط كار حداكثر 6/17درصد معادل 200 امتياز

تشریح عوامل در ارزیابی شغل :

مهارت :

مهارت عبارتی است از مجموعه اي از تواناييهاي اكتسابي فردي كه براي انجام يك كار ( تصـــدي يك شغل ) الزم است. شــرط الزم براي انجــام يك كار داشتن مهـــارت متنــاسب با آن كار است. مهـارت يا تواناييهاي اكتسـابي در اثـر آموختن براي فــرد حاصل مي شوند. آموختن يا علمي و نظري است (به صورت تحصيالت) يا عملي (به صورت كسب تجربه(.

شرایط احزار

ذاتی :

هوش منطقی ،هوش عاطفی،تیپ شخصیتی،خلاقیت،ایده پردازی،انعطاف پذیری

اکتسابی:

تحصیلی،تجربه،تواناییهای فنی

تحصیلی:

2/22  درصد معادل 252 امتیاز

تحصيل عبارت است از حداقل معلومات الزم جهت تصدي و انجام وظايف هر شغل كه بر طبق يكي از مقاطع ابتدايي، راهنمايي، دبيرستان و دانشگاهي مشخص مي شود. مالک تخصيص امتياز در اين عامل بستگي به مقاطع تحصيلي مورد نياز شغل دارد.

جدول اعطای امتیاز تحصیلی و گواهینانه های مهارت در مشاغل

گواهینامه های مهارت سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور صرفا جایگزین کمبود شرایط احزار شغل از نظر تحصیلی میگردد.

تجربه:

5/10 درصد معادل 120 امتیاز.

تجربه عبارتست از حداقل زمان الزم براي احراز مهارت عملي مورد نياز شغل كه در سطوح مادون يا مشاغل همتراز بدست مي آيد. مالک تخصيص امتياز و تعيين درجات اين عامل بستگي به مدت تجربه الزم و ارزش آن دارد.

امتیاز سال های تجربه مقاطع مختلف تحصیلی و گواهینامه های مهارت در مشاغل

گواهینامه های مهارت سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور بابت جایگزینی کمبود شرایط احراز شغل از نظر تجربه به قابل احتساب می باشد.

تشریح عوامل در ارزیابی شغل:

مسئولیتها:

انجـام هركاري نيازمند اعمال مــراقبت هاي الزم است. مراقبت در كار را در نظام ارزيابي مشاغل به مسئوليت تعبير كرده اند. مسئوليتها در نظام ارزيابي عبارت از الزامات و تعهداتي است كه شاغل در قبال افراد يا اشيا يا ضوابط يا يك مجموعه سازماني مرتبط با شغل خود دارد.

سرپرستی:

2/6 درصد معادل 70 امتیاز.

عبارت است از نظارت و رسيدگي، كمك و ارشاد، تعليم، هماهنگي و تقسيم كار افراد تحت سرپرستي بمنظور انجام صحيح كار.

مالک تخصيص امتياز و تعيين درجات اين عامل بستگي به تعداد افراد و كيفيت كار آنها دارد.

الف) سرپرستی مستقیم (3/5 درصد معادل 40 امتیاز)

•درجه 1 :به ازاي هرنفر از كاركنان توليد و مهندسي و انبارها و امثالهم 1 امتياز حداكثر تا 10امتياز

•درجه 2 :به ازاي هر نفر از كاركنان متخصص و فني سطح باال و اپراتورهاي دستگاههاي مهم و امثالهم 2 امتياز حداكثر تا 16امتياز •درجه 3 :به ازاي هرنفر از روساي بخشها و معاونين ادارات و كاركنان ارشد از قبيل معاون توليد، معاون حسابداري، معاون كارگزيني، حسابداري ارشد، سرپرست تعميرگاه و امثالهم 3 امتياز حداكثر تا30 امتياز

•درجه 4 :به ازاي هر نفر از روساي ادارات از قبيل روساي حسابداري، كارگزيني، مهندسي صنايع، كنترل كيفيت، كنترل توليد، آزمايشگاه و امثالهم 4 امتياز حداكثر تا 36 امتياز

•درجه 5 :به ازاي هرنفر از مديران ادارات مهم از قبيل معاون مدير عامل توليد، تحقيق و توسعه، بازاريابي و فروش، بهره وري، امور مالي و اداري، كارخانه، تداركات و امثالهم كه مستقيماً به مديرعامل گزارش مي نمايند، 5 امتياز حداكثر تا 40 امتياز

( توضیح : حداکثر امتیاز نخصصی به سرپرستی مستقیم 40 امتیازی می باشد.)

ب) سرپستی غیرمستقیم (2/7 درصد معادل 30 امتیاز)

• تا 10 نفر افراد تحت سرپرستي غيرمستقيم به ازاء هر 2 نفر يك امتياز
• 20 نفر بعدي افراد تحت سرپرستي غيرمستقيم به ازاء هر 4 نفر يك امتياز

• 40 نفر بعدي افراد تحت سرپرستي غيرمستقيم به ازاء هر 8 نفر يك امتياز
• 80نفر بعدي افراد تحت سرپرستي غيرمستقيم به ازاء هر 16 نفر يك امتياز

• 160üنفر بعدي افراد تحت سرپرستي غيرمستقيم به ازاء هر 32 نفر يك امتياز
• 320نفر بعدي افراد تحت سرپرستي غيرمستقيم به ازاء هر 64 نفر يك امتياز

نکته مهم: در ر صورت امتیاز عامل سرپرستی (مستقیم و غیرمستقیم( پست ای مافوق نباید از 2/1 برابر امتیاز رده مادون کمتر باشد.

مسئولیت ایمنی دیگران :

6/2 درصد معادل 30 امتیاز.

عبارت است از دقت در جلوگيري از بروز حوادث و مخاطرات جسمي در حين انجام كار براي ديگران. مالک تخصيص امتياز و تعيين سطح اين عامل بستگي به احتمال وقوع حادثه در مشاغلي دارد كه انجام آنها علي رغم رعايت دقيق اصول ايمني و مقررات بهداشتي مختلف، ممكن است لطماتي به ديگران وارد سازد.

جدول اعطای امتیاز مسئولیت ایمنی دیگران به مشاغل

مسئولیت مواد و محصول:

6/2 درصد معادل 30 امتیاز

عبارت است از مسئوليت دقت در نگهداري و استفاده موثر و صحيح در كاربرد، وصول، صدور و جابجا كردن و حفاظت مواد و محصول كه مستقيماً در اختيار شاغل قرار مي گيرد. مالک تخصيص امتياز و تعيين سطح بستگي به دقت الزم در جلوگيري از خسارت احتمالي و يا ضايعات غير متعارفي دارد كه ممكن است به مواد و محصول وارد گردد.

مسئولین ماشین آلات ، تجهیزات و ابزار:

عبارت است از مسئوليت مستقيم و غيرمستقيم دقت در تنظيم، بكارگيري، نگهداري، تعميرات و برنامه ريزي ماشين آالت، تجهيزات و ابزاري كه در اختيار شاغل قرار گرفته است. مالک تخصيص امتياز و تعيين سطح اين عامل بستگي به دقت مورد نياز در پيشگيري و احتمال وارد شدن خسارت و اثر آن در كار كارگاه دارد.

جدول اعطای امتیاز مسئولیت ماشین آلات ، تجهیزات و ابزار به مشاغل

مسئولیت تماس و ارتباط :

5/3 درصد معادل 40 امتیاز.

عبارت است از مسئوليت ارتباط با ديگران بر حسب الزامات شغل بمنظور انجام صحيح وظايف و رفع مشكالت كار. مالک تخصيص امتياز و تعيين سطح اين عامل بستگي به نوع و اهميت و تاثير ارتباط در فعاليت هاي كارگاه دارد.

جدول اعطای امتیاز مسئولیت تماس و ارتباط به مشاغل 

مسئولیت مالی و دارایی ها:

3/5 درصد معادل 60 امتیاز

مسئوليت هاي مربوط به دريافت و پرداخت يا كنترل و نگهداري وجوه نقد، اوراق بهادار، اسناد و اموال و همچنين هرگونه مسئوليت بررسي، پيشنهاد، محاسبه، برنامه ريزي و تصميم گيري در امور مالي، بودجه و اعتبارات را شامل مي شود. مالک تعيين امتياز اين عامل بستگي به حجم عمليات مالي كارگاه و پيچيدگي محاسبات در كار را دارد.

مسئولیت فرمها و گزارش ها:

3/5 درصد معادل 60امتیاز.

عبارت است از تهيه، ثبت، ضبط و بررسي: اطالعات، محاسبات، برآوردها، برنامه ريزي، تهيه كروكي، نقشه، فرم ها، تهيه آمار و تجزيه و تحليل بمنظور دستيابي به گزارش ها و برنامه هاي الزم. مالک تخصيص امتياز و تعيين سطح اين عامل بستگي به نوع و اهميت فرم ها و گزارش ها و تاثير گذاري آن ها در كار كارگاه دارد.

جدول اعطای امتیاز عامل فرم ها و گزارشات به مشاغل

سایر مسئولیت های خاص :

/5 درصد معادل 60 امتیاز.

عبارت است از مسئوليت هاي خاص كه به مقتضاي فعاليت هاي كارگاه مي تواند مورد ارزيابي و در تعيين امتياز شغل مالک قرار گيرد.

سایر مسئولیت های خاص مانند:

مسئولیت در قبال مسائل اجرایی

مسئوليت در قبال حفظ اسناد محرمانه

مسئوليت در ايجاد روش هاي مناسب كار

مسئوليت در حفظ استانداردهاي كمي و كيفي كار

مسئوليت در جلوگيري از اشتباهات

مسئوليت در قبال تعيين خط مشي سازمان

مسئوليت در ارتباط با حسن رابطه با مشتريان و كاركنان

مسئوليت در قبال حسن ارتباطات اجتماعي ü مسئوليت در قبال         همكاري با ديگران

مسئوليت در حفظ و نگهداري محيط زيست

يا مسئوليت .................................................

عامل کوششها:

نجام هركاري نيـــازمند نوعي كوشش و فعاليت است. اين كوشش يا جسمــاني است يا فكري. معموالً هرچه شغـــلي نياز به كوشش فكري بيشتري داشته باشد نياز آن به كوشش جسمي كمتر است البته عكـــس اين قضيه همواره صادق نيست.

در نظام ارزيابي مشاغل، آن دسته از كوششهايي جسمي يا فكري به حساب مي آيند كه شخص را در معـــرض خستگي و احياناً فرسودگي و عوارض احتمالي قرار دهد.

کوشش فکری:

2/9 درصد معادل 105 امتیاز.

عبارت است از سطح تاثير و ميزان اعمال نيروي فكري، تجزيه و تحليل، خالقيت، كاربرد مفاهيم تخصصي و تصميم گيري كه براي انجام وظايف شغلي است.

 مالک تخصيص امتياز و تعيين سطح اين عامل بستگي به ميزان نيروي فكري مصروفه و تاثيرات حاصله در كار كارگاه دارد.

جدول اعطای امتیاز کوشش فکری به مشاغل

کوشش جسمی:

7 درصد معادل 80 امتیاز.

عبارت است از نوع و ميزان و تكرار كوشش هاي جسماني و حد سختي و صعوبت حركات مورد نياز براي انجام وظايف. مالک تخصيص امتياز و تعيين درجات اين عامل بستگي به ميزان نيروي جسمي مصروفه و نتايج حاصله دارد.

جدول امتیاز به مشاغل به شرح جدول زیرصورت می گیرد.

توضیح:

در اعطای امتیاز عامل فوق به مشاغل، فقط جزء موثر عامل در شغل مورد توجه قرار گرفته و به یک از مشاغل فقط امتیاز یک ردیف از ردیف های هفت گانه فوق تخصیص می باید.

شرایط نا مساعد محیط کار:

5/10 درصد معادل 120 امتیاز.

عبارت است از ميزان نا متعارف بودن محيط كار بدليل وجود عوامل آزاردهنده در محيط كار ناشي از ماهيت كار كارگاه. مالک تخصيص امتياز و تعيين تعداد درجات اين عامل بستگي به تعداد و درجه شدت اجزاء عامل شرايط نامساعد محيط كار دارد.

حداکثر تعداد عامل شرایط نامساعد محیط کار 12 عامل

حداکثر امتیاز.....................................120 امتیاز

کارشناس طراح با توجه به انجام کاربینی در محیط اجراء عامل را شناسایی و امتیاز می دهند.

نمونه ای از عوامل نامساعد محیط کار عبارتند از: کار در ارتفاع،کار در اعماق (زمین  یا آب ) و...

جدول اعطای امتیاز خطرات ناشی از کار به مشاغل

جدول اعطای امتیاز خطرات ناشی از کار به مشاغل  

دامنه امتیازات

منبع : پاورپوینت طرح طبقه بندی مشاغل ISURVEY.IR

اگر می خواهید اطلاعاتی در خصوص نرم افزار جامع مدیریت منابع انسانی سایاهو بدانید، اینجا کلیک کنید.